Ο Κορυδαλλος και οι Βατραχοι

Υπηρχε καποτε μια κοινωνια βατραχων που ζουσαν στον βυθο ενος βαθιου, σκοτεινου πηγαδιου, απ’ οπου δεν μπορουσαν να δουν απολυτως τιποτε απο τον κοσμο που απλωνονταν εξω. Τους κυβερνουσε ενας μεγαλος Αρχιβατραχος, ενας επιφοβος ψευτοπαλλικαρας που ισχυριζονταν, με μαλλον αμφιβολα επιχειρηματα, οτι ηταν δικο του το πηγαδι και ολα οσα σερνονταν ή κουλουριαζονταν εκει μεσα. Ο Αρχιβατραχος δεν δουλεψε ποτε του για να τραφει ο ιδιος, αλλα ζουσε με τη δουλεια των πολλων ταπεινων βατραχων με τους οποιους μοιραζονταν το πηγαδι. Αυτοι, αξιοθρηνητα πλασματα! ξοδευαν ολες τις ωρες των αφεγγων ημερων τους και πολυ περισσοτερες απο τις καταμαυρες νυχτες τους μοχθωντας σκληρα μεσα στον βουρκο και στον βορβορο για να βρουν μικροσκοπικα σκουληκια και ψιχουλα με τα οποια παχαινε ο αρχιβατραχος.

Ξαφνου, μια μερα, ενας πολυχρωμος κορυδαλλος φτερουγισε κατω στο πηγαδι (ενας  θεος ξερει για ποιον λογο) και αρχισε να τραγουδαει στους βατραχους ολα τα θαυμαστα πραγματα που ειχε δει μεσα απο τα ταξιδια του στον μεγαλο κοσμο εξω: τον ηλιο και το φεγγαρι και τ’ αστερια, και τα βουνα που σκαρφαλωνουν ως τον ουρανο και τις καταφορτες με οπωροφορα πεδιαδες και τις απεραντες τρικυμισμενες θαλασσες, και πως ηταν να πετας στο ατελειωτο διαστημα απο πανω τους.

Οποτε ο κορυδαλλος ερχονταν, ο Αρχιβατραχος συμβουλευε τους ταπεινους βατραχους να ακουνε προσεκτικα ολα οσα ειχε το πουλι να διηγηθει. «Γιατι σας περιγραφει», εξηγουσε ο Αρχιβατραχος, «τον ευτυχισμενο τοπο που θα πανε ολοι οι καλοι βατραχοι σαν ανταμοιβη οταν τελειωσουν αυτη τη ζωη του μαρτυριου». Μυστικα, ωστοσο, ο Αρχιβατραχος (που ηταν λιγο κουφος και ποτε αρκετα σιγουρος για το τι ελεγε ο κορυδαλλος) σκεφτοταν οτι αυτο το παραξενο πουλι ηταν λιγακι τρελο.

Για καποιο διαστημα ισως οι ταπεινοι βατραχοι εξαπατηθηκαν απ’ οσα τους ελεγε ο Αρχιβατραχος. Αλλα με τον καιρο εγιναν δυσπιστοι απεναντι σε παραμυθια οπως εκεινα που διηγοταν ο κορυδαλλος, και κατεληξαν και αυτοι στο συμπερασμα οτι το πουλι ηταν μαλλον τρελο. Επιπλεον, ειχαν πειστει απο καποιους σκεπτομενους βατραχους – αν και ποιος μπορει να πει απο που προηλθαν αυτοι οι ελευθερα σκεπτομενοι; – οτι ο Αρχιβατραχος χρησιμοποιουσε το πουλι για να τους κατευνασει και να τους αποπροσανατολισει με παραμυθια για δηθεν ανταμοιβη στον ουρανο οταν πεθανουν. «Μεγαλο ψεμα!» κοαξαν πικρα οι ταπεινοι βατραχοι.

Αλλα υπηρχε αναμεσα στους ταπεινους βατραχους ενας φιλοσοφος βατραχος που του ηρθε μια καινουρια και αρκετα ενδιαφερουσα ιδεα σχετικα με τον κορυδαλλο. «Αυτα που ο κορυδαλλος σας διηγειται δεν ειναι ακριβως ψεμα», τους ειπε ο φιλοσοφος. «Ουτε προκειται για τρελα, εκεινο που πραγματικα προσπαθει να σας πει με τον δικο του αλλοκοτο τροπο ειναι το τι ομορφο τοπο μπορουμε να κανουμε τουτο το αθλιο πηγαδι μας αν το αποφασισουμε και κανουμε ο,τι μπορουμε γι’ αυτο. Οταν ο κορυδαλλος τραγουδαει τον ηλιο και το φεγγαρι, θελει να πει τι υπεροχα φωτα μπορουμε να φτιαξουμε για να φωτισουμε το σκοταδι που ζουμε. Οταν τραγουδαει τον απεραντο ουρανο και τους ανεμους, εννοει τον υγιεινο εξαερισμο που θα επρεπε να εχουμε αντι αυτα τα υγρα και δυσωδη αερια που εχουμε συνηθισει. Οταν τραγουδαει τον ιλιγγο και το τρελο του φτερουγισμα στους ουρανους, εννοει τη χαρα των απελευθερωμενων αισθησεων που θα αξιζε ολοι να γνωρισουμε αν δεν ειμαστε αναγκασμενοι να ξοδευουμε τη ζωη μας σε αυτη την απαισια δουλεια. Το σπουδαιοτερο απ’ ολα, οταν τραγουδαει το ξεφρενο και ανεμποδιστο ανεβασμα του στ’ αστερια, εννοει την ελευθερια που μπορουμε να αποκτησουμε αν πεταξουμε για παντα απο την πλατη μας τον Αρχιβατραχο. Βλεπετε λοιπον: το πουλι δεν πρεπει να το περιγελαμε. Θα ‘πρεπε μαλλον να το ευχαριστησουμε και να το ευγνωμονουμε που μας εδωσε μια ιδεα για την απελευθερωση μας απο τουτη εδω την απελπισια».

Χαρη στον φιλοσοφο βατραχο, οι ταπεινοι βατραχοι μπορεσαν να αποκτησουν μια νεα και τρυφερη εικονα για τον κορυδαλλο. Και πραγματι, οταν εγινε τελικα η επανασταση – γιατι επαναστασεις γινονται παντα – , οι ταπεινοι βατραχοι χαραξαν την εικονα του κορυδαλλου πανω στα λαβαρα τους και βαδισαν στα οδοφραγματα κανοντας ο,τι καλυτερο μπορουσαν με τον βατραχισιο τροπο τους για να μιμηθουν τους λυρικους τροπους του πτηνου. Μετα την ανατροπη του Αρχιβατραχου, το καποτε σκοτεινο και υγρο πηγαδι φωτιστηκε μαγευτικα και εξαεριστηκε κι εγινε ενας πολυ πιο ανετος τοπος για να ζει κανεις. Επιπλεον, οι βατραχοι γνωρισαν μια καινουρια και πολυ ευχαριστη σχόλη με πολες ικανοποιησεις των αισθησεων – οπως σχεδον ειχε προφητεψει ο φιλοσοφος βατραχος.

Ομως ο πολυχρωμος κορυδαλλος συνεχισε να ερχεται και να τους επισκεπτεται με ιστοριες για τον ηλιο και το φεγγαρι και τ’ αστερια, για βουνα και κοιλαδες και θαλασσες, και για τις μεγαλες περιπετειωδεις πτησεις που γνωρισε.

«Ισως» συμπερανε ο φιλοσοφος βατραχος, «αυτο το πουλι να ειναι τρελουτσικο τελικα. Δεν εχουμε πλεον αναγκη, βεβαια, απ’ αυτα τα δυσνοητα τραγουδια. Κι εν παση περιπτωσει, ειναι πολυ κουραστικο να πρεπει να εχουμε φαντασιωσεις οταν οι φαντασιωσεις εχουν χασει την κοινωνικη τους αξια».

Ετσι μια μερα οι βατραχοι βαλθηκαν να πιασουν τον κορυδαλλο. Και οταν το πετυχαν, τον εχωσαν και τον στριμωξαν στο δημοσιο – ελευθερας εισοδου – μουσειο που μολις εχτισαν…σε τιμητικη θεση.

{Ενα υστερογραφο στη φιλοσοφικη διευρευνηση του Φροϋντ εκ μερους του Μαρκουζε, ελευθερα διασκευασμενο απο τον μυθο του Τσουανγκ Τσε.}