1 Αυγούστου 1973, ‘αποχωρεί’ ο Νίκος Ζαχαριάδης

Συμπληρώνονται φέτος σαράντα χρόνια από τον θάνατο του σημαντικότερου κομμουνιστή ηγέτη που πέρασε από τη θέση του Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ.

Λίγους μήνες πριν από την εξέγερση του Πολυτεχνείου στην Ελλάδα και λιγότερο από ένα χρόνο πριν από την πτώση της δικτατορίας, στο μακρινό Σουργκούτ της τότε Σοβιετικής Ένωσης, γράφεται ο επίλογος για μια προσωπικότητα του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος.

Τα πολιτικά γεγονότα της περιόδου στην Ελλάδα, πυκνά: κίνημα του ναυτικού, δημοψήφισμα του Παπαδόπουλου για κατάργηση της μοναρχίας, αμνηστεία και το λεγόμενο ‘πείραμα’ της φιλελευθεροποίησης Μαρκεζίνη. Προοιωνίζονται την επερχόμενη πτώση της δικτατορίας, κάτι που οδηγεί σε σκεπτικισμό γύρω από το αν αληθεύει η εκδοχή της αυτοκτονίας. Όπως κι αν έχει, υπάρχουν και ‘ενδιάμεσες’ εκδοχές, όπως η ‘εξώθηση’ στην αυτοκτονία ή, έστω, η μη αποτροπή της…

Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για εξόντωση.

Να παρατηρήσουμε ακόμη, πως τα σχετικά αρχεία της Σοβιετικής Ένωσης παραμένουν μέχρι σήμερα επτασφράγιστα…

Ο Νίκος Ζαχαριάδης ήταν αυτό που συνήθως λέγεται, ‘αμφιλεγόμενη προσωπικότητα’.

-Βαρύνεται με πολλά, και πρώτα –πρώτα με την αποκήρυξη του Άρη που τόσα προσδοκούσε από τον ίδιο. (Ο‘Μιζέριας’… Έχει ενδιαφέρον η πρόσφατη ανάρτησή μας:«Κόκκινοι Δραπέτες»: Ο Θανάσης Κλάρας βοηθάει τον Ν. Ζαχαριάδη να αποδράσει από την Παλιά Στρατώνα. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται εκεί και η προέλευση του κομματικού ψευδωνύμου «Μιζέριας» του Θανάση Κλάρα –Άρη Βελουχιώτη)

-Έπειτα, η υπόθεση Γουσόπουλου. Ο Πλουμπίδης, ο Βαβούδης και άλλοι.

Είναι όμως προϊόν ενός μηχανισμού σε μια συγκεκριμένη εποχή, και όχι ‘προσωπικά’ μόνο αμαρτήματα. Αν ήταν έτσι, ακόμα θα περιμέναμε να μας εξηγηθεί πώς καθαιρέθηκε ο ίδιος ο Ζαχαριάδης, με μεθόδους κάθε άλλο παρά ‘ανανεωτικές’.

Πώς και συμπίπτουν στην πρακτορολογία μαζί του φωνές που κατά τα άλλα τον καταγγέλλουν.

Γιατί γνώρισαν τις διώξεις και την –διπλή- εξορία, αγωνιστές σαν τον Γιώργο Καλιανέση (Μεσσήνη)και τόσους άλλους.

Στο μέσον ο Γ. Καλιανέσης -Μεσήνης

Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Νίκος Ζαχαριάδηςκηδεύτηκε δύο φορές.

-Την πρώτη, στα μουλωχτά, με πλαστό πιστοποιητικό θανάτου που ανέγραφε σαν αιτία θανάτου ‘οξεία καρδιακή προσβολή’.

-Τη δεύτερη, στην Ελλάδα, ένα παγωμένο και βροχερό Σάββατο 29 του Δεκέμβρη του 1991. Συγκέντρωσε στην δεύτερη αυτή κηδεία του ένα εντυπωσιακά ετερόκλιτο πολιτικά πλήθος παλαιότερων και ‘εν ενεργεία’ αγωνιστών.

Δεν είναι παράξενο. Όσοι αναφέρονται στους αγώνες και τις θυσίες της αριστεράς και του κομμουνιστικού κινήματος, όσοι ενδιαφέρονται οι θυσίες αυτές να γίνουν κάποτε αποτελεσματικές, σε όποιο ιδεολογικό ή πολιτικό μετερίζι και αν στέκονται, αναγνωρίζουν στο πρόσωπο του Νίκου Ζαχαριάδη το σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής.

Όπως και το ότι ο  Ζαχαριάδης συμβόλιζε ταυτόχρονα την ενότητα και την αγωνιστικότητα του λαϊκού κινήματος και της αριστεράς.

Ήταν εκεί και ο Χαρίλαος Φλωράκης με το μπερέ του. Στην εκκλησία μόνο, μετά αποχώρησε.

“΄Ατυπα’, είχαν μοιραστεί οι χώροι: Οι ‘επίσημοι’ στην εκκλησία, οι εξωκοινοβουλευτικοί στον τάφο…

Αποχώρησε μετά την εκκλησία ο Χαρίλαος, «μην τυχόν και σηκωθεί ο νεκρός», είπαν κάποιοι… Πρόσφατο ήταν το ’89, υπήρχε όμως και το τραγικό σημείωμα ‘από την άλλη μεριά’ του αυτόχειρα: «Το κουφάρι μου το κληροδοτώ στους Μπρέζνιεφ, Κολιγιάννη, Φλωράκη και Σία…», και«βγαίνει ότι ο Λουλές τόχασε το στοίχημα».

Σε κάποια στιγμή, σ’ αυτή τη δεύτερη κηδεία, ανοίχτηκε το φέρετρο και -δεκαοχτώ χρόνια μετά- η σορός με τα γένια ήταν αναλλοίωτη.

Διατηρήθηκε λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών της Σιβηρίας, συμβολίζοντας παράλληλα την ένταση της απελπισμένης προσπάθειας για δικαίωση της αγωνιστικής του τιμής που σπιλώθηκε από την κατηγορία του χαφιέ που τόσο απεγνωσμένα προσπαθούσε να αποσείσει.

Είχε κάνει διαβήματα, επανειλημμένες απεργίες πείνας, είχε γράψει και γράμμα, το 1962, στηνΕισαγγελία της Αθήνας, ζητώντας να έρθει να δικαστεί στην Ελλάδα.

Παραθέτουμε το γράμμα αυτό, καθώς και γράμμα του προς την εφημερίδα Η ΑΥΓΗ, από το βιβλίο«Νίκος Ζαχαριάδης –Το κρυφό αρχείο της Εξορίας» –Πέτρος Τουλούδης, εκδόσεις Παπαζήση –Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία.

Πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία υπάρχουν και στην περσινή σχετική μας ανάρτηση: Νίκος Ζαχαριάδης: Αδριανούπολη (ή Νικομήδεια) 27/4/1903 – Σοργκούτ 1/8/1973

Προς την Ελληνική Πρεσβεία

Σας παρακαλώ αν δεν έχετε αντίρρηση να στείλετε το γράμμα αφτό στον προορισμό του. Θα σας ξαναενοχλήσω μετά ένα μήνα, όταν θα θελήσω να μάθω αν ήρθε απάντηση.

Μόσχα 1η Φλεβάρη 
Διατελώ 
Ν. Ζαχαριάδης

Προς τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών

Παρακαλώ να μου γνωρίσετε αν εκκρεμούν εναντίον μου κατηγορίες για την κομμουνιστική επαναστατική μου δράση ενάντια στην αστικοτσιφλικάδικη αντίδραση και την υποδούλωση  της Ελλάδας στον ξένο αμερικανικό ιμπεριαλισμό.

Πιστεύω ότι στις κρίσιμες στιγμές που περνάει ο λαός και η Ελλάδα και η παραμικρή συμβολή στον αγώνα για την Δημοκρατία, την ειρήνη, την ανεξαρτησία και τον σοσιαλισμό, για την υπεράσπιση της τύχης και των επαναστατικών παραδόσεων του λαού μας είναι αναγκαία και επιβεβλημένη.

Εφόσον εναντίον μου εκκρεμούν κατηγορίες και εφόσον μου επιτραπεί, είμαι έτοιμος να γυρίσω στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσω και ανατρέψω ακόμα μια φορά και μπροστά στην καραμανλική δικαιοσύνη για την υπόθεση του λαού που με γέννησε, με ανέδειξε και μου έδωσε την τιμή να με συγκαταλέξει στις γραμμμές του σαν αγωνιστή του.

Μόσχα 1η Φλεβάρη 1962 
Ν. Ζαχαριάδης

Στις 10 Μάρτη 1962 δόθηκε η παρακάτω γραφτή απάντηση από το σ. Ν. Ζαχαριάδη στον Ορφέα Οικονομίδη, δημοσιογράφο της εφημερίδας «Νέα».

1.    Θεωρεί τον εαφτό του υποχρεωμένο να δώσει λόγο στον ελληνικό λαό για τη δράση του και δεν έχει άλλο τρόπο. Είναι έτοιμος να το κάνει αυτό και από το βήμα της σημερινής Ελληνικής δικαιοσύνης.

2.    Πάντα αισθανότανε ένα βάρος γιατί αυτός, ο κύριος «ένοχος», έμεινε ελέφθερος ενώ άλλοι καλοί αγωνιστές βρίσκονται στη φυλακή και εξορία.

3.    Γέρασε – κοντέβει κοντά στα εξήντα χρόνια – και θέλει να πεθάνει στην Ελλάδα.

Ο Ν. Ζαχαριάδης ξεκαθάρισε: Με το ΚΚΕ δεν έχει κανέναν ανοιχτό λογαριασμό και δεν θα επιτρέψει να γίνεται καμιά εκμετάλλευση ούτε σε βάρος του ΚΚΣΕ, ούτε σε βάρος του αγώνα του Λαού μας, ούτε σε βάρος του παγκόσμιου εργατικού κινήματος.

Προς την εφημερίδα «Αυγή»
Κύριε Διευθυντά,

Παρακαλώ να δημοσιέφσετε το παρακάτω γράμμα μου.

Στην 1η του Φλεβάρη 1962 έστειλα γράμμα στον εισαγγελέα Πλημμελειοδικών της Αθήνας και ζητούσα να μου γνωριστεί αν εκκρεμούν ενάντια μου κατηγορίες για την κομμουνιστική μου επαναστατική δράση δηλώνοντας ότι είμαι έτοιμος να παρουσιαστώ μπροστά στη δικαιοσύνη για να αντιμετωπίσω, ανασκεβάσω και ανατρέψω κάθε κατηγορία που η αντίδραση πρόβαλε ενάντια στο Λαϊκοεπαναστατικό κίνημα που και εγώ στεκόμουν ενεργός αγωνιστής του.

Στις 8 του Απρίλη 1962 πήρα την απάντηση που είναι κατηγορηματικά αρνητική, ούτε καν πήραν την αίτησή μου και μου γνώρισαν ότι την γυρνούν πίσω.

Έτσι ο Καραμανλής μαζί με τα υπερωκεάνια αφεντικά του αυτοξεσκεπάζονται.

Ξέρουν, μπορούν να συκοφαντούν, να διαβάλλουν και να προσπαθούν να λερώσουν το λαϊκό κίνημα.

Μα όταν τους δίνεται η εφκαιρία να καθίσουν στο σκαμνί έναν που υποτίθεται πως είναι από τους πιο υπέφθυνους «εγκληματίες» σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο στην μεταπολεμική ιστορία μας μαζέβουν την ουρά μέσα στα σκέλια τους και το βάζουν στα πόδια, γίνονται λαγοί.

Δεν έχουν το θάρρος να δούνε στα μάτια και να δικάσουν την αλήθεια.
Διαμαρτύρομαι με όσες δυνάμεις έχω ενάντια στην παρανομία αφτή της κυβέρνησης και δηλώνω πως θα συνεχίσω τις προσπάθειές μου να εξαναγκάσω τον Καραμανλή και Σια να δεχθούν το αντιπάλεμα που προτείνω.

Με την εφκαιρία, θέλω να ξεκαθαρίσω τούτο εδώ. Έξω από τους εχθρούς του λαού της εθνικής υπόστασης και ανεξαρτησίας ντόπιων και ξένων, έξω από τους εχθρούς και αντίπαλους της Δημοκρατίας της Ελλάδας και του κομμουνισμού, ανοιχτό λογαριασμό δεν έχω και ούτε μπορώ να έχω με κανέναν άλλο.

Όταν είδα πώς αντιμετώπισαν την αίτηση μου η κυβέρνηση μαζί με όλη την αντίδραση, πείστηκα για μια ακόμη φορά ότι ενήργησα σωστά.

Παρακαλώ να με συγχωρήσετε για την ενόχληση και εφχαριστώ για την φιλοξενία.

10 Απρίλη 1962
Με σεβασμό
Νίκος Ζαχαριάδης