Υπατία (370 – 415) – Η Φιλόσοφος Θύμα των Χριστιανών! – Agora (full movie/greek subs)

Ελληνίδα νεοπλατωνική φιλόσοφος, αστρονόμος και μαθηματικός. Έζησε και δίδαξε στην Αλεξάνδρεια της Ρωμαϊκής (Βυζαντινής) Αιγύπτου, όπου και δολοφονήθηκε από όχλο φανατικών χριστιανών. Θεωρείται η πρώτη γυναίκα που διακρίθηκε στα μαθηματικά.

Η ταινία εδώ : http://vimeo.com/49323480

Η Υπατία γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 370 και ήταν κόρη του μαθηματικού και αστρονόμου Θέωνα του Αλεξανδρέως (335-405). Έλαβε πολύ καλή εκπαίδευση στην Αθήνα και στην Ιταλία. Στην Αθήνα παρακολούθησε μαθήματα στη νεοπλατωνική σχολή του Πλούταρχου του Νεότερου και της κόρης του Ασκληπιγένειας, ενώ μαθήτευσε και κοντά στο Πρόκλο και τον Ιεροκλή.

Μετά την επιστροφή της στην Αλεξάνδρεια ανέλαβε την εκεί σχολή των Πλατωνιστών, που ακολουθούσε τη διδασκαλία του Πλωτίνου, ενός από τους πρώτους νεοπλατωνιστές φιλοσόφους. Η ευγλωττία της Υπατίας, η σπάνια μετριοφροσύνη της και η ομορφιά της, σε συνδυασμό με τα αξιοσημείωτα πνευματικά της χαρίσματα, προσέλκυσαν μεγάλο αριθμό μαθητών. Ανάμεσά τους ήταν και ο Συνέσιος ο Κυρηναίος, ο μετέπειτα επίσκοπος Πτολεμαΐδος, του οποίου σώζονται πολλές επιστολές απευθυνόμενες προς αυτήν.

Η Υπατία αποτελούσε σύμβολο της μάθησης και της επιστήμης, οι οποίες την εποχή εκείνη ταυτίζονταν ευρέως από τους πρώτους Χριστιανούς με την ειδωλολατρία. Έτσι, υπήρξε το επίκεντρο της έντασης μεταξύ χριστιανών και εθνικών (μη χριστιανών), οι οποίες ταλαιπώρησαν αρκετά την Αλεξάνδρεια εκείνη την περίοδο.

Μετά την άνοδο του Κυρίλλου στον πατριαρχικό θρόνο της Αλεξανδρείας το 412, η Υπατία βρέθηκε στο στόχαστρο του πατριάρχη, εξαιτίας της σχέσης της με τον Ορέστη, τον έπαρχο της πόλης, που ήταν ειδωλολάτρης, όπως αναφέρει στο έργο του Εκκλησιαστική Ιστορία ο ιστορικός Σωκράτης ο Σχολαστικός. Στις 8 Μαρτίου του 415 δολοφονήθηκε με χαρακτηριστική αγριότητα (με διαμελισμό) από μια ομάδα φανατισμένων χριστιανών, που την αποτελούσαν μοναχοί και οπαδοί του Κυρίλλου. Ανεξάρτητα από το ακριβές κίνητρο της δολοφονίας της, η φυγή πολλών λογίων αμέσως μετά το γεγονός σήμανε την αρχή του μαρασμού της Αλεξάνδρειας ως πνευματικού κέντρου.

Σύμφωνα με το λεξικό του Σούδα ή Σουίδα (βυζαντινή εγκυκλοπαίδεια), η Υπατία έγραψε σχόλια στηνΑριθμητική του Διόφαντου του Αλεξανδρέως, στα Κωνικά του Απολλώνιου από την Πέργη, και στον αστρονομικό κανόνα του Πτολεμαίου (Αλμαγέστη). Αυτά τα έργα της χάθηκαν, αλλά οι τίτλοι τους, σε συνδυασμό με τις επιστολές του Συνέσιου, ο οποίος τη συμβουλευόταν για την κατασκευή του Αστρολάβου, δείχνουν ότι είχε αφιερωθεί ιδιαίτερα στην αστρονομία και τα μαθηματικά.

Η ύπαρξη αυστηρά φιλοσοφικών έργων της μας είναι άγνωστη. Η φιλοσοφία της, περισσότερο λόγια και επιστημονική ως προς τη φύση της και λιγότερο απόκρυφη, αποτέλεσε την πεμπτουσία του Αλεξανδρινού Νεοπλατωνισμού. Η συνεισφορά της στην επιστήμη -αμφισβητούμενη πάντως- περιλαμβάνει τη χαρτογράφηση ουράνιων σωμάτων και την ανακάλυψη του αραιόμετρου ή πυκνόμετρου, ενός ειδικού οργάνου που προσδιορίζει την πυκνότητα των διαφόρων υγρών.

Σχετικά

• Ο αστεροειδής 238 Υπατία, που ανακαλύφθηκε το 1884, πήρε το όνομά του από την ιστορική αυτή μορφή.
• Η Υπατία επανήλθε στο προσκήνιο το 2009, μέσα από την ταινία του ισπανο-χιλιανού σκηνοθέτη Αλεχάντρο Αμενάμπαρ Αγορά (Agora, ο πρωτότυπος τίτλος), η οποία επικεντρώνεται στα τελευταία χρόνια της ζωής της. Την υποδύθηκε η αγγλίδα ηθοποιός Ρέιτσελ Βάις.
• 
  

Ο αγώνας της αστρονόμου Υπατίας στην Αλεξάνδρεια του 4ου μ.Χ. αιώνα είναι ουσιαστικά η πάλη της γνώσης ενάντια στον θρησκευτικό σκοταδισμό.

Ο Αλεχάντρο Αμενάμπαρ συνεχίζει το θέμα της αυτοδιαχείρισης του ατόμου και του δικαιώματος στην ελεύθερη βούληση που ξεκίνησε με το Η θάλασσα μέσα μου, αλλά με μεγαλύτερο προϋπολογισμό, φόντο εποχής και μια γυναίκα στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Και τι γυναίκα: τη Ρέιτσελ Βάις ως Υπατία στην μπερδεμένη Αλεξάνδρεια του 4^ου αιώνα, τότε που η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία παρέπαιε, οι Εβραίοι παραγόντιζαν με ανάμεικτα αποτελέσματα και η χριστιανική μειοψηφία αναδυόταν από τα κατώτερα στρώματα με όπλο την υπόσχεση για λιγότερη καταπίεση και τέλος στη φτώχια.

Η Υπατία, αριστοκρατική και όμορφη, αιχμάλωτη στο κυνήγι και τη διάσωση της γνώσης και το πάθος της για την αστρονομία, δεν αντιλήφθηκε πως ο παλιός κόσμος γκρεμιζόταν, η έξυπνη και χειραφετημένη ανύπαντρη γυναίκα δεν είχε θέση και υπόσταση στα ανερχόμενα θρησκευτικά ήθη και πως αναγκαστικά θα θεωρείτο παγανίστρια, άρα αιρετική, άρα υποψήφια για θάνατο – κάτι που τελικά έγινε, όχι με λιθοβολισμό, αλλά με πολύ χειρότερο τρόπο, που ο Αμενάμπαρ επιλέγει να μη δείξει.

Θύμα του δογματισμού, η Υπατία δεν θέλησε να παρέμβει στην ανεξάρτητη φύση της και να υποκύψει σε κάτι που υποτιμούσε τις αξίες της. Ο δηλωμένα άθεος Αμενάμπαρ δεν στέκεται στην προφανή στηλίτευση της πρωτοχριστιανικής προπαγάνδας ως παράδειγμα της βίας εξ ονόματος του Θεού, αλλά πλέκει ένα παράξενο ερωτικό τρίγωνο ανάμεσα στην Υπατία, τον μαθητή της Ορέστη και τον δούλο της, που δεν μπορεί να αντισταθεί στον πειρασμό του εκχριστιανισμού, ούτε όμως και στον ανομολόγητο θαυμασμό του για την ιδιοκτήτρια και, στα εφηβικά του μάτια, απόλυτη Θεά.

Ο Ισπανός σκηνοθέτης τα καταφέρνει μια χαρά σε παραγωγή μεγάλης κλίμακας, γυρίζοντας με πονηρό τρόπο μια υπερπαραγωγή που σωματικά παραπέμπει στα βιβλικά έπη της δεκαετίας του ’50 αλλά πνευματικά δεν κρύβει μια αιρετική πρόθεση και lo-fi προσέγγιση. Οι προφορές, όπως συνηθίζεται σε τέτοιου είδους ταινίες, είναι άλλα αντί άλλων, εκτός από την οξφορδιανή της Βάις, που ταιριάζει γάντι στη σνομπ στάση της και τη μακρινή, ονειροπόλα ματιά της, έξω από τα κοινά πάθη του κόσμου τούτου. Με την εξαιρετική της προσωπικότητα ισορροπεί μια από τις βασικές αδυναμίες της Αγοράς, το μονοδιάστατο σκετσάρισμα πολλών από τους περιφερειακούς χαρακτήρες.