Πέμπτη 26 Δεκεμβρίου 2013

Το μεγάλο μας τσίρκο (ολόκληρο!!) σε ηχητική έκδοση,μαζί με ένα σπάνιο απόσπασμα από την παράσταση

Έργα μεγάλων συνθετών και ποιητών, που σφράγισαν και οριοθέτησαν τη μουσική μας ιστορία.


«Το Μεγάλο μας Τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη/Μελοποίηση: Σταύρος Ξαρχάκος.


«Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι μην έχεις πια την πείνα για καμάρι.
Οι αγώνες πούχεις κάνει δεν φελάνε το αίμα το χυμένο δεν εξοφλάνε»

Ι. Καμπανέλης-


****

Πάντα μέσα σε σκοτεινές πολιτικά περιόδους  η τέχνη έδινε και δίνει διέξοδο στον πολίτη, που έχει στερηθεί πολλές από τις ελευθερίες του.Η τέχνη σαν διέξοδος και δίαυλος έκφρασης δίνεται στην υπέρτατη μορφή της μέσα από την ποίηση,το τραγούδι ή μέσα από μία μουσική θεατρική παράσταση.

Έτσι και τότε στις 22 Ιουνίου του 1973, κι ενώ η αμερικανοκίνητη χούντα των συνταγματαρχών ήταν και έδειχνε ακόμα πανίσχυρη , η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος ανεβάζουν στο θέατρο “Αθήναιον” το έργο του Ιάκωβου Καμπανέλη “το μεγάλο μας τσίρκο”. Στο έργο αυτό, μέσα από σατιρικά και δραματικά νούμερα και τραγούδια γινόταν μια αναδρομή στην ιστορία της Ελλάδας από την Τουρκοκρατία, τον Όθωνα και τους υπόλοιπους κυβερνήτες της ανεξάρτητης Ελλάδας ως την Μικρασιατική καταστροφή, τον πόλεμο του ’40 και το –τότε– σήμερα… Η μουσική του έργου ήταν του Σταύρου Ξαρχάκου και τα τραγούδια της παράστασης απέδιδαν ο Νίκος Ξυλούρης και τα μέλη του θιάσου. Τα σκηνικά της παράστασης ήταν του Ευγένιου Σπαθάρη και στο θίασο πρωταγωνιστικούς ρόλους είχαν ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο Στέλιος Κωνσταντόπουλος, ο Νίκος Κούρος, ο Τίμος Περλέγκας και ο Χρήστος Καλαβρούζος.

Το "μεγάλο μας τσίρκο" είχε μεγάλη απήχηση στο αθηναϊκό κοινό, και λόγω της μεγάλης προσέλευσης των θεατών οι παραστάσεις στο "Αθήναιον" χαρακτηρίστηκαν εκ των υστέρων ως οι " μαζικότερες -- μέχρι το Πολυτεχνείο -- πολιτικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας". Σύντομα οι λογοκριτές της χούντας κατάλαβαν ότι το έργο δεν ήταν μια απλή κωμωδία αλλά περνούσε στον κόσμο αντιδικτατορικά μηνύματα και-αποφασίζωμεν και διατάσσωμεν- σταμάτησαν τις παραστάσεις. Οι πρωταγωνιστές του έργου συνελήφθησαν και η Τζένη Καρέζη κλείστηκε στη φυλακή για τρεις μήνες.. Το έργο ανεβαίνει ξανά από τον ίδιο θίασο μετά την πτώση της χούντας σε Αθήνα και επαρχία και γνωρίζει και πάλι τεράστια επιτυχία.

Το «Μεγάλο Μας Τσίρκο» ήταν μια παράσταση σταθμός στην ιστορία. Συνδύαζε καλλιτεχνική αρτιότητα, συναίσθημα, ταλέντο αλλά κυρίως πολιτική αφύπνιση. Το έργο και οι συντελεστές του στάθηκαν απέναντι στο τέρας της δικτατορίας χωρίς κανένα φόβο. Ο κόσμος και αυτός ατρόμητος στήριξε την παράσταση και κατάφερε να την έχει σαν όπλο για την ανατροπή της πανίσχυρης Χούντας. Χωρίς καμία υπερβολή το «Μεγάλο Μας Τσίρκο» συνέβαλε ουσιαστικά στη σπίθα που άναψε τη φλόγα της εξέγερσης. Αποδεικνύεται για ακόμη μια φορά το πόσο μπορεί να επηρεάσει η τέχνη τις συνειδήσεις των ανθρώπων.

Η παράσταση «Το Μεγάλο Μας Τσίρκο» είχε μεγάλη απήχηση στο αθηναϊκό κοινό και λόγω της μεγάλης προσέλευσης (περίπου 400 χιλιάδες εισιτήρια) οι παραστάσεις χαρακτηρίστηκαν εκ των υστέρων οι μαζικότερες πολιτικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας μέχρι το Πολυτεχνείο. Η Χούντα σύντομα κατάλαβε ότι ενέκρινε ένα αντιστασιακό έργο και έβαλε στο στόχαστρο και πάλι την παράσταση. Συνέλαβαν την Τζένη Καρέζη και την άφησαν στην απομόνωση για ένα μήνα. Τον Νοέμβριο του 1973, όταν αποφυλακίστηκε η Καρέζη επέστρεψε στο θέατρο αποφασισμένη και συνέχισε την ίδια ακριβώς παράσταση που έμεινε στην ιστορία. Από «Το Μεγάλο Μας Τσίρκο» οι φοιτητές υιοθέτησαν συνθήματα που ακούγονταν στην παράσταση όπως «ΨΩΜΙ ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», «ΦΩΝΗ ΛΑΟΥ, ΟΡΓΗ ΘΕΟΥ», τα οποία ακούστηκαν στην εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Οι Καρέζη, Καζάκος, και Ξυλούρης συμμετείχαν στην εξέγερση. Τρεις μέρες μετά στο σπίτι της Καρέζη και του Καζάκου φιλοξενούνται αρκετοί ηθοποιοί, όπου με κάθε μυστικότητα φτιάχνουν αντίγραφα της ραδιοφωνικής εκπομπής του Πολυτεχνείου. Οι χουντικοί καταφτάνουν στο χώρο και συλλαμβάνουν ξανά την Τζένη Καρέζη. Με την αποφυλάκιση της δεν το βάζει κάτω. Ξανανεβάζει, μαζί με τους υπόλοιπους την παράσταση. Η Χούντα όμως δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια. Κάθε βράδυ έστελνε στο θέατρο μυστικούς αστυνομικούς, οι οποίοι σημείωναν τις φράσεις με τις οποίες οι θεατές χειροκροτούσαν. Τότε άρχισε ο πόλεμος νεύρων εναντίον της Καρέζη και του Καζάκου. Μέρα παρά μέρα οδηγούνταν ενώπιον του στρατιωτικού ανακριτή, ο οποίος τους απειλούσε ότι θα τους στείλει για «διακοπές». Τελικά ο Καζάκος και η Καρέζη συλλαμβάνονται. Στη φυλακή δεν βασανίστηκαν σωματικά όσο ψυχικά.

Στις 15 του Δεκέμβρη η Καρέζη και Καζάκος αποφυλακίζονται. Στις 22 του ίδιου μήνα οι παραστάσεις ξαναρχίζουν. Στην πρεμιέρα οι αστυφύλακες βρίσκονταν στους διαδρόμους όρθιοι και κατασκοπεύουν το κοινό. Στο τέλος της παράστασης βροχή από λουλούδια έπεσε στην σκηνή. Συγκεκριμένα ήταν κόκκινα γαρύφαλλα τα οποία ο κόσμος είχε κρυμμένα. Όταν έπεσε η αυλαία η Καρέζη συγκινημένη ψιθύρισε «ναι, μπορώ να ξανακάνω φυλακή εάν χρειαστεί».


Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια 
του ομιλούντος αγάλματος του Κολοκοτρώνη δια στόματος Διονύση Παπαγιανόπουλου προς τον Ρωμιό και το Ρωμιάκι:


«Για ακούτε, βρε τωρινοί Έλληνες, εμείς οι παλαιοί, όσο ζούσαμε, πολλά επικραθήκαμε και αδικηθήκαμε. Μην αφήνετε τους σπεκουλαδόρους να κάνουνε τους πεθαμένους πολεμιστές κάλπικη μονέδα για να σας πουλάν και να σας αγοράζουν. Κι αν θέτε στʼ αλήθεια να τιμήσετε εμάς τους παλιούς, μη μας τηράνε πλέον. Κάμετε τον δικό σας δρόμο, πάτε μπροστά και λησμονήστε μας! Μη σας λένε πως εμείς αγράμματοι, μʼ ένα ξεροκόμματο και με την πίστη στον Χριστό κάναμε θάματα! Πού ʼσαι, ορέ Καραϊσκάκη, να τα πεις καλύτερα! Εμείςεπολεμήσαμε για να ʼχετε σεις τα γράμματα και το ψωμί που δεν είχαμε και να μη χρειά¬ζεστε θάματα για να ζήσετε ζωή ανθρωπινή... Έι, Παπαφλέσσα, σήκω και έλα βοήθα. Αφήστε τον δικό μας αγώνα και κοιτάτε τον δικό σας... Οι πεθαμένοι με τα πεθαμένα και οι ζωντανοί με τα ζωντανά».

Τα τραγούδια μαζί με κάποια από τα συνοδευτικά νούμερα της παράστασης κυκλοφόρησαν σε βινύλιο το 1974, ενώ το 2003 έγινε επανέκδοση του δίσκου σε CD. Από το ένθετο του δίσκου παραθέτω τις αναμνήσεις του Ιάκωβου Καμπανέλη από τις πρώτες εκείνες παραστάσεις.





Το ηχητικό ντοκουμέντο αυτής της παράστασης θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι ένα εναλλακτικό βιβλίο ιστορίας.Όλοι αυτοί οι Υπουργοί Παιδείας που παιδεύουν κατά καιρούς την παιδεία,τους εκπαιδευτικούς και τους …παίδες,αποφασίσουν να αποσύρουν τελικά το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ’ δημοτικού,και δεν τους βρίσκεται εύκαιρο άλλο βιβλίο,ας μοιράσουν στα σχολεία μερικά cd κι ας προτρέψουν τους δασκάλους να αναλύσουν το έργο και τα παιδιά να ανεβάσουν με τον τρόπο τους μια παράσταση βασισμένη στο “μεγάλο μας τσίρκο”.Έιναι βέβαιο ότι όσοι μαθητές ασχολήθηκαν με το ανέβασμα παρόμοιας παράστασης έμαθαν πολλά περισσότερα πράγματα για την ιστορία μέσα από το ανέβασμα της παράστασης απ΄ότι στο μάθημα της ιστορίας.





Το μεγάλο μας τσίρκο ( δίσκος @ 1974 )
Τίτλος τραγουδιούΣτιχουργόςΣυνθέτηςΜεταφράσεις
1 Γυαλίσαν τα κουμπιάΙάκωβος ΚαμπανέλληςΣταύρος Ξαρχάκος  
2 Και παν και πάνεΙάκωβος ΚαμπανέλληςΣταύρος Ξαρχάκος  
3 Καλήν εσπέραν αφεντάδεςΙάκωβος ΚαμπανέλληςΣταύρος Ξαρχάκος  
4 Ο άσωτοςΙάκωβος ΚαμπανέλληςΣταύρος Ξαρχάκος  
5 Ο μπροστάρηςΙάκωβος ΚαμπανέλληςΣταύρος Ξαρχάκος  
6 Ο ξεριζωμόςΙάκωβος ΚαμπανέλληςΣταύρος Ξαρχάκος  
7 ΠροσκύνημαΙάκωβος ΚαμπανέλληςΣταύρος Ξαρχάκος    
8 Τ΄ ΑνάπλιΙάκωβος ΚαμπανέλληςΣταύρος Ξαρχάκος  
9 Το μεγάλο μας τσίρκοΙάκωβος ΚαμπανέλληςΣταύρος Ξαρχάκος  
10 Το τραγούδι της γκιλοτίναςΙάκωβος ΚαμπανέλληςΣταύρος Ξαρχάκος  
11 Φίλοι κι αδέλφιαΙάκωβος ΚαμπανέλληςΣταύρος Ξαρχάκος



Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου