Το σκοτεινό παρελθόν του αστραφτερού Χόλιγουντ έρχεται στη δημοσιότητα μέσα από ένα αποκαλυπτικό βιβλίο που προκαλεί αίσθηση.
Ο Ben Urwand με το έργο του The Collaboration: Hollywood’s Pact with Hitler (Harvard University Press) – “Η Συνεργασία: Η συμφωνία του Χόλιγουντ με τον Χίτλερ”, αποπειράται να ταράξει τα νερά και να αναδείξει τον τρόπο με τον οποίο η αμερικανική βιομηχανία παραγωγής ταινιών λειτούργησε σε αρκετές περιπτώσεις υπέρ της ναζιστικής προπαγάνδας.
Τα μεγάλα στούντιο λογόκριναν σενάρια, αφαίρεσαν ονόματα Εβραίων συντελεστών από τους τίτλους και “έκοψαν” την παραγωγή “ενοχλητικών” ταινιών κατά του Χίτλερ.
Απόσπασμα του βιβλίου του μεταδιδακτορικού ερευνητή του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ αναδημοσιεύεται αποκλειστικά από το “Hollywood Reporter” στο τελευταίο τεύχος του.
Το έργο του Ben Urwand δείχνει ότι οι ναζί απειλούσαν να απαγορεύσουν τις προβολές αμερικανικών ταινιών στη Γερμανία, εκτός κι αν τα στούντιο παραγωγής συνεργάζονταν μαζί τους.
Συνολικά από το 1933, χρονιά κατά την οποία ο Χίτλερ ανήλθε στην εξουσία, 250 αμερικανικές ταινίες προβλήθηκαν στη Γερμανία, που μέχρι τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά για τις αμερικανικές ταινίες. Κάτι που όπως φαίνεται, οι διευθυντές των στούντιο δεν ήθελαν επ’ ουδενί να σταματήσουν.
“Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο”
Η ξεκάθαρη απαρχή της ναζιστικής παρέμβασης έλαβε χώρα το 1930 με την ταινία “Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο” (All Quiet on the Western Front) της Universal, που βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ.
Από την ταινία All Quiet on the Western Front
Η ταινία που αποδίδει ρεαλιστικά την φρίκη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και την ζωή στα χαρακώματα των Γερμανών στρατιωτών, είχε εξοργίσει τους Ναζί αφού έδειχνε την ήττα της Γερμανίας.
Στην πρεμιέρα της στο Βερολίνο, στις 5 Δεκεμβρίου του 1930, 300 μέλη του ναζιστικού κόμματος άρχισαν να φωνάζουν κατά τη διάρκεια της προβολής και εκτόξευσαν ακαθαρσίες και ποντίκια στην αίθουσα, ενώ ο Γιόζεφ Γκέμπελς έβγαλε λόγο λέγοντας ότι η ταινία είχε σκοπό να καταστρέψει την εικόνα της Γερμανίας.
Σταδιακά όλες οι εταιρείες του Χόλιγουντ περνούσαν από τα γραφεία της γερμανικής λογοκρισίας. Ο άνθρωπος – κλειδί στην όλη υπόθεση ήταν ο πρόξενος της Γερμανίας στο Λος Άντζελες, ο ναζί Γκέοργκ Γκίσλινγκ. Ο ρόλος του ήταν η αστυνόμευση των παραγωγών της αμερικανικής βιομηχανίας του θεάματος.
Η “ένοχη” -τω καιρώ εκείνω- Universal
Λίγες μέρες αργότερα η επιτροπή λογοκρισίας έκρινε ότι η ταινία πρέπει να απαγορευτεί. “Η νίκη είναι δική μας” διακήρυττε η εφημερίδα του Γκέμπελς, “τους αναγκάσαμε να γονατίσουν”.
Τον Αύγουστο της επόμενης χρονιάς ο Γερμανός πρόεδρος της Universal Καρλ Λέμλε παρουσίασε μια αλλαγμένη κόπια του φιλμ ενώ το 1933 οι Ναζί έριξαν τα έργα του Ρεμάρκ στην πυρά, θεωρώντας ότι καταγόταν από οικογένεια Γαλλοεβραίων και ότι το πραγματικό του όνομα ήταν το εβραϊκό Κράμερ, αναγραμματισμός του Ρεμάρκ.
Σύμφωνα με το βιβλίο, η συνεργασία Χόλιγουντ και ναζιστικού καθεστώτος συνεχίστηκε μέχρι το 1940 αφού τα αφεντικά των μεγάλων στούντιο της RKO, της MGM, της 20th Century Fox, της Universal και της Paramount θεωρούσαν ότι θα έχαναν σημαντικά έσοδα σε περίπτωση που οι ναζί απαγόρευαν τις ταινίες τους ή διέκοπταν τη συνεργασία μαζί τους.
The Mad Dog of Europe
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η απόφαση του Τζακ Γουόρνερ, των γνωστών αδελφών Warner, να απαλειφθεί η λέξη “Εβραίος” από όλους τους διαλόγους της ταινίας “Η Ζωή του Εμίλ Ζολά”, το 1937.
Άλλες φορές η επιρροή των Γερμανών ήταν τέτοια, που η παραγωγή ολόκληρων ταινιών ακυρωνόταν, όπως έγινε με την αντιναζιστική ταινία “Το Τρελό Σκυλί της Ευρώπης” του 1933, για την οποία ο παραγωγός Λούις Μάγιερ, της γνωστής Metro-Goldwyn-Mayer, είχε ξεκαθαρίσει: “Έχουμε μεγάλα έσοδα στη Γερμανία και όσο περνάει από το χέρι μου, αυτή η ταινία δε θα γυριστεί ποτέ”. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μάγιερ, όπως και πολλοί από τους ισχυρούς παράγοντες του Χόλιγουντ την εποχή εκείνοι, ήταν οι ίδιοι εβραϊκής καταγωγής.
Στο “The Collaboration: Hollywood’s Pact with Hitler” ο αναγνώστης μπορεί να διαβάσει αναλυτικά την ιστορία του αφεντικού της MGM στη Γερμανία, Φριτς Στρένγκολτ ο οποίος υποχρεώθηκε να χωρίσει την εβραϊκής καταγωγής σύζυγό του, μετά από εντολές του υπουργεία Προπαγάνδας των Ναζί. Ή την απόφαση της Paramount να προσλάβει τον Πολ Θιφς, ο οποίος ήταν μέλος του ναζιστικού κόμματος.
Μεταξύ άλλων αποκαλύπτεται και η άρνηση των μεγάλων στούντιο του Χόλιγουντ να κυκλοφορήσουν ταινία του Χέρμαν Μάνκιεβιτς (ο οποίος στη συνέχεια έγραψε το σενάριο της ταινίας “Πολίτης Κέιν”), επειδή αναφερόταν στην άθλια μεταχείριση των Εβραίων στη Γερμανία και στα γκέτο.
Σημαντικό ρόλο στην καθιέρωση της χολιγουντιανής αυτολογοκρισίας έπαιξε και η θέσπιση του Κώδικα Παραγωγής της αμερικανικής κινηματογραφικής βιομηχανίας, ενός συνόλου ηθικών κανόνων το οποίο αποθάρρυνε την προβολή πολιτικών απόψεων και ιδεών.
Τελικά η καλή σχέση του Χόλιγουντ και της ναζιστικής Γερμανίας “χάλασε” στα μέσα του 1940, όταν ο πόλεμος είχε εξαπλωθεί στην Ευρώπη και τα στούντιο δεν μπορούσαν να διανείμουν τις ταινίες τους στη Γηραιά Ήπειρο.
“Ο Μεγάλος Δικτάτωρ”
Οι ελάχιστες αντι-ναζιστικές ταινίες που κυκλοφόρησαν στην Αμερική κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’30 ήταν ανεξάρτητες παραγωγές μικρού προϋπολογισμού με περιορισμένη διανομή.
Η πρώτη ουσιαστική αντίδραση ήρθε καθυστερημένα λίγους μήνες πριν από το ξεκίνημα του πολέμου. Κατακρίνοντας ανοιχτά τη δικτατορία του Χίτλερ η ταινία της Warner “Εξομολογήσεις ενός κατασκόπου” του Ανατόλ Λίτβακ πέρασε το λογοκριτικό τεστ και προβλήθηκε στις αμερικανικές οθόνες την άνοιξη του 1939.
Έναν χρόνο αργότερα και ενώ ο πόλεμος έχει ήδη κλιμακωθεί στην Ευρώπη η πολιτική σάτιρα του Τσάρλι Τσάπλιν στην εμβληματική ταινία “Ο Μεγάλος Δικτάτωρ” σηματοδοτεί το αργοπορημένο τέλος της σιωπηλής συμφωνίας ανάμεσα στα χολιγουντιανά στούντιο και στη ναζιστική δικτατορία.
Το βιβλίο του Ben Urwand θα κυκλοφορήσει στην Αμερική στις 9 Σεπτεμβρίου.
Τράπεζα της Αγγλίας: Μετέφερε χρυσό για λογαριασμό των ναζί
Εκτός από την κινηματογραφική βιομηχανία, “business as usual” έκανε όμως και η Τράπεζα της Αγγλίας με το ναζιστικό καθεστώς μετά την εισβολή των ναζί στη Τσεχοσλοβακία.
Όπως αποδεικνύεται από έγγραφα της ίδιας της Τράπεζας της Αγγλίας που είδαν το φως της δημοσιότητας πριν από μερικές ημέρες, η κεντρική τράπεζα της Βρετανίας βοήθησε να πωληθεί ο χρυσός που είχαν κλέψει οι ναζί από την Τσεχοσλοβακία το 1939.
Όπως δημοσιεύει το “Έθνος”, παρότι η βρετανική κυβέρνηση είχε παγώσει όλα τα περιουσιακά στοιχεία της Τσεχοσλοβακίας στη Μεγάλη Βρετανία, σύμφωνα με τα στοιχεία, τον Μάρτιο του 1939 η Τράπεζα της Αγγλίας μετέφερε από τον λογαριασμό της Τσεχοσλοβακίας στην Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) χρυσάφι αξίας 5,6 εκατομμυρίων στερλινών (με τις αξίες της εποχής) σε λογαριασμό της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας (Reichsbank).
Ο οργανισμός
Σύμφωνα με τα όσα έγιναν γνωστά, η Τράπεζα της Αγγλίας είχε την περίοδο εκείνη την προεδρία του διεθνούς οργανισμού της BIS, της τράπεζας των κεντρικών τραπεζών, καθώς επικεφαλής της ήταν ο Βρετανός κεντρικός τραπεζίτης Οτο Νιεμάγιερ.
Έτσι ένα μεγάλο μέρος του χρυσού της Τσεχοσλοβακίας κατέληξε να φυλάσσεται στα θησαυροφυλάκια της ΤτΑ, στην Threadneedle Street, γεγονός που είχε αποκαλυφθεί τότε στον Τύπο προκαλώντας σάλο.
Τα υπόλοιπα έγιναν γνωστά μόλις πριν από μερικές μέρες, όταν δημοσιεύθηκε η ιστορία της Τράπεζας της Αγγλίας κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την οποία και έγραψαν αξιωματούχοι της και την οποία είχαν κρατήσει κρυφή από το 1950 οπότε και είχαν ολοκληρώσει το πόνημά τους.
Μεταξύ των αποκαλύψεων είναι ότι η Τράπεζα της Αγγλίας έκανε και δύο επιπλέον συναλλαγές για λογαριασμό των ναζί, πουλώντας χρυσό αξίας 440.000 στερλινών και μεταφέροντας άλλες 420.000 στη Νέα Υόρκη από τον λογαριασμό νο. 19 της BIS.
Το site του συγγραφέα και ιστορικού Ben Urwand, εδώ
Πηγή: hollywoodreporter.com-ΠαραλληλοΓράφος
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου