Έφυγε ο λαϊκός ποιητής, ο αγωνιστής Κώστας Βίρβος

Έφυγε το βράδυ της Πέμπτης 6 Αυγούστου 2015, ο μεγάλος στιχουργός Κώστας Βίρβος, ένας γνήσιος λαϊκός ποιητής, ένας δοκιμασμένος αγωνιστής της Αριστεράς και αυθεντικός εκφραστής της ψυχής του λαού μας.

Γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 29 Μαρτίου 1926. Ο πατέρας του, πλούσιος τυρέμπορας, τον στέλνει στην Κοργιαλένειο Σχολή. Τελειώνοντας το γυμνάσιο το 1943 κατεβαίνει στην Αθήνα και φοιτά στην Πάντειο. Ο ίδιος σύμφωνα με διηγήσεις του έγραφε στιχάκια από νωρίς, αλλά ήθελε να γίνει σκηνοθέτης μιας και του άρεσε ιδιαίτερα το θέατρο.

Το 1943 περνάει στις γραμμές της Εθνικής Αντίστασης ως μέλος του ΕΑΜ. Το Μάρτη του ’44 συλλαμβάνεται και βασανίζεται, γιατί έγραφε συνθήματα στους τοίχους για την τότε κυβέρνηση του βουνού. Ο πατέρας του με 800 χρυσές λίρες τον απελευθερώνει και έπειτα φεύγει για το βουνό, όπου εκεί συναντά και τον Άρη Βελουχιώτη. Εργάστηκε ως δημόσιος υπάλληλος απ’ το 1954 έως το 1985. Είχε δυο κόρες.

Τα πρώτα του στιχάκια τα δίνει στον Απόστολο Καλδάρα, με τον οποίο γνωρίζονταν από μικροί. Το πρώτο στιχούργημα του λέγεται «Ο φαντάρος» {ανέκδοτο τραγούδι του 1947}, που αν και μελοποιήθηκε αρχικά από τον Β. Τσιτσάνη και αργότερα από τον Α. Καλδάρα δε γραμμοφωνήθηκε, λόγω εμφυλίου και παρά το εμφανές μήνυμα της συμφιλίωσης, («μα ο φαντάρος δεν παραπονιέται/ κι έχει ελπίδα μέσα στην καρδιά/ πως θα γυρίσει πάλι στους δικούς του/ τα χέρια όταν δώσουμε ξανά»).

Το πρώτο τραγούδι που κυκλοφόρησε ήταν το «Να το βρεις από άλλη» σε μουσική Καλδάρα και ερμηνευτές τους Σούλα Καλφοπούλου και Μάρκο Βαμβακάρη (1948). Έχει γράψει πάνω από 2000 τραγούδια, λαϊκά, έντεχνα, μέχρι και παραδοσιακού ύφους με κοινωνικό και πολιτικό, άμεσο ή έμμεσο, περιεχόμενο. Άλλα σημαντικά του τραγούδια είναι: «Της γερακίνας γιος», «Το καράβι», «Μια παλιά ιστορία», «ο κυρ Θάνος πέθανε» και άλλα. Το πέρασμά του και στους ολοκληρωμένους κύκλους τραγουδιών έγινε με το άσμα «Καταχνιά» του Χρήστου Λεοντή, με το «Α-Ω», σε μουσική Μπιθικώτση, το «Θάλασσα, πικροθάλασσα», σε μουσική Μίμη Πλέσσα και πλήθος άλλων. Επίσης είναι ο συνθέτης του ύμνου της ποδοσφαιρικής ομάδας του Α.Ο. Τρίκαλα. Ένα σημαντικό έργο του είναι ο Θεσσαλικός Κύκλος σε μουσική τού Γιάννη Μαρκόπουλου.

Έχει εκδώσει τα εξής βιβλία:

«Μια ζωή τραγούδια – αυτοβιογραφία» (1985, εκδόσεις Ντέφι),

«Λαϊκή στιχουργική ανθολογία» (1989, εκδόσεις Αναστασακη),

«Πράσινα βουνά και χρυσαφένιοι κάμποι. Παραδοσιακά, λαογραφικά, σατιρικά τραγούδια – γεγονότα» (1998)

Πολλοί στίχοι από τραγούδια του βασίζονται στις εμπειρίες του Βίρβου από την Κατοχή, όταν τον συνέλαβαν το 1944 και μπήκε στην απομόνωση.

Ο ίδιος αφηγείται:

Το ίδιο βράδυ με έριξαν στο απομονωτήριο. Εκεί ήταν κι ένας άλλος. Πονούσα σε όλο μου το κορμί. Ήμουν δεμένος στο κεφάλι σαν χότζας. Έχω ένα σημάδι 57 χρόνια εδώ στο κεφάλι από βούρδουλα που κατέληγε σε σφαιρίδιο. Μέσα εκεί υπήρχε ένα κούτσουρο. Του είπα «Σε παρακαλώ να ξαπλώσεις στο κούτσουρο κι εγώ πάνω στο σώμα σου». Έτσι έγινε. Σηκωνόμασταν την νύχτα να ξεμουδιάσουμε. Δεν κράτησε πολύ. Δυο μερόνυχτα. Αυτό είναι το αναπαυτικότερο κρεβάτι που κοιμήθηκα ποτέ. Απ’ αυτό εμπνεύστηκα το «ούτε στρώμα να πλαγιάσω, ούτε φως για να διαβάσω» που γράφω στη «Γερακίνα». Στη φυλακή άρχισα να γράφω την «Καταχνιά» σαν ποίηση.

Παρακολουθείστε εδώ μια εξαιρετική συνέντευξη του Κώστα Βίρβου στον Άρη Σκιαδόπουλο στην εκπομπή «Νυχτερινός Επισκέπτης». 

Ανακοίνωση εξέδωσε και το Kομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας για τον θάνατο του μεγάλου στιχουργού Κώστα Βίρβου:

«Η πέννα του ευαίσθητου ποιητή του λαϊκού μας τραγουδιού Κώστα Βίρβου απέμεινε βουβή. Ο σεμνός δημιουργός, που με το σπάνιο και ανεξάντλητο ταλέντο του έκανε τραγούδι τον πόνο και τις αγωνίες του λαού μας, έκλεισε το βιβλίο της ζωής του και έφυγε αφήνοντάς μας πάνω από 2000 τραγούδια να μας συντροφεύουν...

»Γεννημένος στα Τρίκαλα από πλούσια οικογένεια, κατεβαίνει στην Αθήνα για σπουδές το 1943. Την ίδια χρονιά ο Κ. Βίρβος οργανώνεται στην ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση. Το Μάρτιο του '44 συλλαμβάνεται να γράφει συνθήματα στους τοίχους και μεταφέρεται στην Ειδική Ασφάλεια, όπου βασανίστηκε. Στις 12 Ιουνίου 1944 κατάφερε ν' αποφυλακιστεί και ύστερα από πολλές περιπέτειες έφτασε στον Κόζιακα και εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ. Αυτά τα βιώματα, καθώς και τα κατοπινά του εμφυλίου και των μετέπειτα αγώνων του λαού, ήταν η πηγή έμπνευσής του. Οι στίχοι του κατάφεραν να εκφράσουν τους πόθους και τα πάθη του ελληνικού λαού, συνδέθηκαν με μουσικές μεγάλων λαϊκών και έντεχνων συνθετών, όπως των Τσιτσάνη, Θεοδωράκη, Λεοντή, Δερβενιώτη, Μαρκόπουλου και πολλών άλλων και θα μας συντροφεύουν. Αποτελούν μεγάλη λαϊκή κληρονομιά, στους μεγάλους αγώνες του μέλλοντος.

»Για την προσφορά του στο τραγούδι και τους αγώνες του λαού η ΚΝΕ τον Σεπτέμβρη του 2000, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή, αφιέρωσε μια βραδιά στης "Γερακίνας τον γιο" και τον τίμησε με αναμνηστική πλακέτα.

»Ο μεγάλος λαϊκός ποιητής Κώστας Βίρβος δεν είναι πια ανάμεσά μας, πέρασε στο πάνθεον των μεγάλων αθανάτων της τέχνης.

»Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας εκφράζει τη βαθειά του θλίψη και τα θερμά του συλλυπητήρια στους οικείους του».